Αρθροσκόπηση είναι η επέμβαση με την οποία ο ορθοπαιδικός με τη βοήθεια ειδικής κάμερας διαμέτρου 3-5mm έχει τη δυνατότητα να παρατηρήσει το εσωτερικό μιας άρθρωσης.
Ο χειρουργός μπορεί με την αρθροσκόπηση να διαπιστώσει, να διαγνώσει και να θεραπεύσει ενδαρθρικά προβλήματα. Το εσωτερικό της άρθρωσης φωτίζεται από ειδικπηγή ψυχρού φωτισμού και η εικόνα από την αρθροσκοπική κάμερα μεγεθύνεται και προβάλλεται σε ειδική οθόνη, την οποία παρακολουθεί ο χειρουργός για να πραγματοποιήσει την επέμβαση. Με ειδική αντλία εγχέεται με ορισμένη ροή και πίεση φυσιολογικός ορός εντός της άρθρωσης η οποία και διατείνεται προκειμένου να διευκολυνθεί η επέμβαση.
Εισαγωγή
Η αρθροσκόπηση γόνατος αποτελεί τη σημαντικότερη ελάχιστα επεμβατική χειρουργική τεχνική της σύγχρονης ορθοπαιδικής. Εισήχθη ευρέως στη δεκαετία του 1980 και σήμερα θεωρείται η «gold standard» μέθοδος για τη διάγνωση και αντιμετώπιση ενδοαρθρικών παθήσεων, προσφέροντας ελάχιστο τραυματισμό, άριστη απεικόνιση και ταχεία αποκατάσταση [1,2].
Η τεχνολογική εξέλιξη των αρθροσκοπίων υψηλής ανάλυσης, των συστημάτων ροής και των εξειδικευμένων μικροεργαλείων, έχει επιτρέψει την εκτέλεση πολύπλοκων επεμβάσεων – από απλή μερική μηνισκεκτομή έως ανασυγκρότηση χιαστών – με ακρίβεια χιλιοστού [3].
⸻
Ανατομία και βιομηχανική του γόνατος
Το γόνατο είναι σύνθετη τροχοειδής άρθρωση που σχηματίζεται από τον μηριαίο κόνδυλο, την κνήμη και την επιγονατίδα. Οι επιφάνειες καλύπτονται από υαλώδη χόνδρο, ενώ μεταξύ τους παρεμβάλλονται οι μηνίσκοι – ινοχόνδρινοι σχηματισμοί ημισεληνοειδούς μορφής που λειτουργούν ως αποσβεστήρες και σταθεροποιητικά στοιχεία [4].
Η σταθερότητα εξασφαλίζεται από τους πρόσθιο και οπίσθιο χιαστό, τους πλάγιους συνδέσμους και την αρθρική κάψα. Η σωστή αλληλεπίδραση όλων των δομών είναι κρίσιμη για την κατανομή φορτίων και την αποφυγή χονδροπάθειας [5].
⸻
Ενδείξεις και αντενδείξεις
Η αρθροσκόπηση ενδείκνυται σε τραυματικές και εκφυλιστικές ρήξεις μηνίσκου, βλάβες χόνδρου, ρήξεις χιαστών, ύπαρξη ελευθέρων σωμάτων, υμενίτιδες και πρώιμα στάδια οστεοαρθρίτιδας [6–8].
Αντενδείξεις περιλαμβάνουν ενεργή λοίμωξη, προχωρημένη εκφυλιστική αρθροπάθεια (Kellgren-Lawrence IV), έντονη ραιβότητα/βλαισότητα και σοβαρή αγγειακή νόσο [9].
⸻
Προεγχειρητική προετοιμασία και τεχνική
Η επέμβαση εκτελείται υπό ραχιαία ή περιοχική αναισθησία. Ο ασθενής τοποθετείται σε ύπτια θέση με το γόνατο σε κάμψη 90°, συνήθως σε στηρίγματα τύπου leg holder.
Με τη χρήση αρθροσκοπίου 30° εισερχόμαστε μέσω πρόσθιας έξω θυρίδας, ενώ η πρόσθια έσω χρησιμοποιείται για εργαλεία. Η αρθρική κοιλότητα διατείνεται με φυσιολογικό ορό υπό πίεση 40–60 mmHg.
Η διαγνωστική επισκόπηση περιλαμβάνει: υπερ-επιγονατιδικό θύλακο, μηριαίους κονδύλους, μηνίσκους, μεσοκονδύλιο βόθρο, σύνδεσμο πρόσθιο/οπίσθιο, και επιγονατιδομηριαία άρθρωση [10].
Η θεραπευτική φάση διαφοροποιείται ανάλογα με τη βλάβη:
• Μηνισκεκτομή ή συρραφή μηνίσκου (inside-out, all-inside, outside-in τεχνικές).
• Ανασυγκρότηση ΠΧΣ/ΟΧΣ με αυτομόσχευμα ή αλλομόσχευμα.
• Χονδροπλαστική (debridement, microfracture, AMIC, MACI).
• Αρθροσκοπική συνδεκτομή ή αφαίρεση ελευθέρων σωμάτων.
Η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει φέρει την εισαγωγή εργαλείων radiofrequency (RF) για ελεγχόμενη θερμική συρρίκνωση και αιμόσταση, βελτιώνοντας την καθαρότητα του πεδίου [11].
⸻
Πλεονεκτήματα έναντι ανοικτών τεχνικών
Η αρθροσκόπηση προσφέρει σημαντικά οφέλη:
• μικρές τομές και ελάχιστο τραύμα στους ιστούς,
• ταχεία ανάρρωση,
• μειωμένος πόνος και απώλεια αίματος,
• ακρίβεια στην εντόπιση και διόρθωση της βλάβης,
• εξαιρετικό αισθητικό αποτέλεσμα [12,13].
Μελέτες της AAOS (2023) επιβεβαιώνουν ότι η αρθροσκοπική μηνισκεκτομή οδηγεί σε λειτουργική αποκατάσταση σε 7–10 ημέρες, ενώ η αρθροσκοπική συρραφή απαιτεί προστατευόμενη φόρτιση για 4–6 εβδομάδες [14].
⸻
Μετεγχειρητική αποκατάσταση
Η κινητοποίηση αρχίζει άμεσα με πλήρη έκταση και προοδευτική κάμψη. Η φυσικοθεραπεία στοχεύει στη μείωση του οιδήματος, επαναφορά του εύρους κίνησης και ενδυνάμωση του τετρακεφάλου.
Σύμφωνα με τα πρωτόκολλα της ESSKA (2022), η επιστροφή σε καθιστική εργασία γίνεται σε 5–7 ημέρες, ενώ η αθλητική δραστηριότητα επαναλαμβάνεται σε 4–8 εβδομάδες ανάλογα με τη βλάβη [15].
Η προοδευτική φόρτιση και οι ασκήσεις ιδιοδεκτικότητας είναι καθοριστικής σημασίας για την αποφυγή μετεγχειρητικής αστάθειας [16].
⸻
Επιπλοκές και πρόληψη
Η συχνότητα επιπλοκών είναι χαμηλή (<1%) [17]. Οι συνηθέστερες περιλαμβάνουν αιμάρθρωση, φλεγμονή θυρίδας, φλεβοθρόμβωση, και σπάνια κάκωση νεύρου. Η προσεκτική τεχνική, η αποστειρωμένη προετοιμασία, και η έγκαιρη κινητοποίηση μειώνουν δραστικά την πιθανότητα επιπλοκών [18]. ⸻
dsve